Türkiye’nin Suriyeli Mülteciler sorunu ile birlikte güney sınırlarında oluşan güvenlik problemini aşmak için Essed Rejimi ile görüşmelere başlaması Suriye politikamızda yeni bir aşama olarak kabul edilebilir. Bölgede ABD öncülüğündeki Batı Koalisyonu ile Rusya öncülüğündeki Doğu Koalisyonu karşı karşıya. ABD politikalarında Fransa ve İsrail, Rusya politikalarında İran’ın fazlasıyla etkisi var. Burada PKK ve Essed Rejimi aslında piyon durumunda. Bu ayrışmaya rağmen, PKK Terör Örgütü gerektiğinde Essed Rejimi, İran ve Rusya ile de dirsek temasını sürdürüyor. İsrail, İran’a kolay -hava- müdahalesi için Suriye ve Irak’ta bir devlet otoritesi kurulmasını engellemeye çalışıyor.
Bugün El-Bab kentine bir füze saldırısı yapıldı ve şu ana kadar 14 sivil hayatını kaybetti ve çok sayıda yaralı var. Bu saldırı son aylardaki en büyük terör saldırısı. Saldırıyı PKK Terör Örgütü ile İran istihbaratı tarafından yönlendirilen İranlı bir grup ortaklaşa gerçekleştirdiler. İran, Türkiye ile Suriye arasında bir mutabakat sağlanmasını engellemeye çalışıyor çünkü şu anda bütün Essed alanları adeta İran ve Hizbullah’ın kontrolü altında. Rusya, Akdeniz kıyısındaki Lazkiye ve Tartus limanları dışında Suriye’nin diğer bölgelerini fazlaca da önemsemiyor. Fırat kıyısında yüzlerce Wagner paralı askerinin ABD tarafından öldürülmesinden sonra Rusya bu çatışma bölgelerinde sadece Bayrak gösterisinde bulunuyor. Dolayısıyla, Lazkiye doğusundaki Türkmen Dağı haricinde Rusya, Türkiye’ye her zaman taviz verebilecek konumda. Bununla birlikte, Batı veya Doğu blokundan hiçbir ülke Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde -eski Misakı Milli sahasında- tekrar güçlenmesini istemiyor. Bu sebeple de Türk Ordusu, bütün bu saldırılara rağmen TelRifat, Münbiç, AynulArap bölgeleri ile RasulAyn’ın -Fırat’ın- doğusunda kalan güvenlik kuşağını bir türlü tamamlayamıyor.
Son Soçi görüşmesinde Rusya, Essed Rejimi ile işbirliği yapılması şartıyla Türkiye’nin bölgede PKK Terör Örgütüne karşı yapılacak müdahalesine yeşil ışık yaktı. Suriye’nin kuzeyindeki PKK varlığı ve terörünün ortadan kaldırılması Suriye yönetiminin de çıkarına ancak bunu yapabilecek ne askeri ne de siyasi gücü var. Türkiye ile birlikte hareket etmesi demek, İran’a açıkça karşı çıkması demektir. Yani durum oldukça karışık. Essed Rejimi içerisindeki Arap Milliyetçileri etkin olursa belki Suriye böyle bir yakınlaşmaya razı olabilir. Bu da ancak Arap ve Körfez ülkelerinin siyasi ve mali yardım kartını uzatmasına bağlı. Arap politikalarında ABD etkisinin bilindiği bir dönemde Araplar da buna pek yanaşacak görünmüyor. Bir ihtimal, Essed rejiminin dayandığı Nusayriler -ki Türkleri severler ve akrabalık bağları vardır- Türkiye ile yakınlaşmaya sıcak bakabilirler. Ben de kişisel olarak eskiden beri İran etkisine karşı Nusayriliğin bu temelinden hareket etmenin doğru olduğuna inanırım. Fakat mezhep kavgası İslam toplumuna ve Ortadoğu’ya öylesine yerleşmiş ki, Sünni ile Şii veya Alevi birbirlerine ölesiye düşman kılınmışlar. Açıkçası Cehalet ve Siyaset, Akıl ve Barışın hep önünde engel.
Şahsen Essed Rejimi ile yapılacak siyasal müzakerelerin de başarılı olacağına inanamıyorum. Rusya’nın Ukrayna işgalindeki zor durumu bir ihtimal Essed Rejimi ile Türkiye’yi yan yana getirebilir. Rusya, Türkiye ve Essed rejiminin bu bölgede ABD karşıtı bir cephe açmasını faydalı görebilir ve bunu zorlayabilir. Uluslararası konjonktür buna son derece uygun. Rusya, İran’ın da -ki nükleer anlaşma gerçekleşmek üzere- Suriye’deki varlığından çok rahat sayılmaz.
Yüzlerce yıldır kaos ve savaşın sürdüğü Ortadoğu batağından Türkiye’nin ve Türk Ordusu’nun uzak durmasının doğru olduğunu düşünüyorum. Bununla birlikte, Mustafa Kemal’in Filistin ve Halep Savaşları sonrasında çizdiği doğal savunma sınırları bugün için de hala geçerli ve Türk Kurmayları buralara yönelik 3 önemli operasyonu gerçekleştirdiler. Madem kimse barıştan yana değil, biz de buralarda federatif bir yapı kurmanın yollarını aramalı ve Uzlaşmaz Radikal İslamcı Grupları ve Idlib bölgesini terk etmeli kendi sınır güvenliğimize odaklanmalıyız.
