Citizen Lab Yöneticisi Deibert, “Dijital İzleme ve Özel Casusluk Çağı” başlıklı muhteşem bir Makale yazdı. Journal of Democracy’de yayınlanan “Subversion Inc: The Age of Private Espionage” başlıklı bu makaleyi sizler için çevirdim ve aşağıda yayınlıyorum. Makalenin orijinalini takibeden linkten de okuyabilirsiniz: https://journalofdemocracy.org/articles/subversion-inc-the-age-of-private-espionage/
MAKALE YAZARI: Ronald J. Deibert, Citizen Lab’in yöneticisi ve Toronto Üniversitesi Munk Küresel İlişkiler ve Kamu Politikası Okulu’nda siyaset bilimi profesörüdür. Kitapları arasında Reset: Reclaiming the Internet for Civil Society (2020) bulunmaktadır.
Öz:
Son on yılda, güçlü gözetim ve istihbarat yeteneklerini çok çeşitli özel aktörlerin eline veren sofistike ve kazançlı bir endüstri ortaya çıktı. Gizli nüfuz operasyonları, sivil topluma karşı hedeflenen casusluk ve siyasal izleme – meşru siyasi kurumların çöküşünün kasten ve gizlice tohumlandığı organize bir faaliyet – yürütmek her zamankinden daha kolay. En az üç olumsal faktör, izlemenin daha yaygın olarak uygulanması için koşullar yaratmak üzere bir araya geldi:
1) Neoliberal küreselleşme;
2) Özel istihbarat, gözetleme ve “kara operasyonlar” sunan işletmelerin yükselişi ve yaygınlaşması;
3) Dijital iletişim ortamı.
Liberal demokrasiler, kendi gizli ortamlarına daha fazla şeffaflık, gözetim ve kamuya hesap verebilirlik getirmelidir. Dijital İzleme kontrolsüz bir şekilde gelişmeye devam ederse, Kolluk kuvvetleri, sinyaller ve diğer istihbarat teşkilatları, hukukun üstünlüğü, kamuya hesap verme sorumluluğu ve hatta bu riskler karşısında hayatta kalmamız için gerekli olan bilimsel araştırmalar zarar görecektir.
Bir hikaye ile başlayayım: Citizen Lab’ın araştırmasının odak noktası olan rahatsız edici dünyaların içine bir bakış. Ağustos 2020’de Citizen Lab kıdemli araştırmacısı Bill Marczak, Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) o sırada İngiltere’de yaşayan bir muhalifi hedef alan casusluğu araştırıyordu. Marczak, önde gelen bir İngiliz hukuk firmasına ait IP adreslerinin de hedef alındığını keşfetti. 1 Sonunda, Marczak, firmanın avukatlarına bağlı telefonların ve en yüksek profilli müşterilerinden biriyle bağlantılı diğer telefonların, İsrail merkezli bir gözetim satıcısı olan NSO Group tarafından satılan gelişmiş bir casus yazılım olan Pegasus kullanılarak saldırıya uğradığını belirledi.
Kurbanlar arasında BAE başbakanı ve bileşenlerinden birinin (Dubai) mutlak hükümdarı Şeyh Muhammed bin Raşid el-Maktum’un eski karısı Prenses Haya da vardı. İngiliz Lordlar Kamarası üyesi olan Prenses Haya’nın avukatı Barones Fiona Shackleton’a ait bir telefon ve prensese yakın birkaç kişinin cihazları da hacklenmişti. Şeyh ve prenses, İngiltere mahkemelerinde çocuk velayeti anlaşmazlığı yürütüyordu. Aslen suç ve terörizmi araştıran hükumetler tarafından kullanılmak üzere tasarlanan Pegasus, özel bir hukuk savaşında bir milyarderin aracı haline gelmişti.
Aslında, BAE’nin otoriter rejimi, özel güvenlik, gözetleme ve istihbarat şirketlerini egemenliğini güçlendirmek için kullanma konusunda uzun bir geçmişe sahiptir. Pegasus casus yazılımının kötüye kullanıldığına dair belgelenen ilk vaka 2016’da geldi. O sırada Citizen Lab, BAE’nin şu anda bir BAE hapishanesinde olan insan hakları savunucusu Ahmed Mansoor’un iPhone’unu hedef almak için Pegasus’u kullandığını bildirdi. 2
BAE ayrıca, dünya çapındaki muhaliflerin, avukatların, gazetecilerin ve aktivistlerin telefonlarını hackleme planı olan Raven Projesi’nde Dark Matter adlı bir girişimde çalıştı. 3 O zaman bunu bilmesek de, Citizen Lab’in İngiliz gazeteci Rory Donaghy’nin cihazını hackleyen “Stealth Falcon” adını verdiğimiz bir tehdit grubuyla ilgili 2016 raporu, aslında Dark Matter’ın gizli çalışmasıyla ilgiliydi. 4 Eylül 2021’de ABD Adalet Bakanlığı, Dark Matter için yüklenici olarak çalışan ve tümü ABD Ulusal Güvenlik Ajansı’nın eski çalışanları olan üç ABD vatandaşını suçladı. 5
BAE, özel istihbarat firmaları ve ABD’li kişiler arasında etkileşimlerin olduğu tek dava Dark Matter davası değildi. Dubai şeyhi ve kraliyet akrabalarının, ABD-Lübnanlı işadamı (ve hüküm giymiş seks suçlusu) George Nader’e yabancı anlaşmaları kolaylaştırmak ve şu anda feshedilmiş olan İsrail merkezli dezenformasyon ve özel istihbarat şirketi PsyGroup da dahil olmak üzere gözetim firmalarıyla anlaşmalar yapması için ödeme yaptığı bildirildi. 6 “Gerçeklik”, PsyGroup’un sloganıydı ki tabiatıyla bu “Bir algı meselesi”. Pazarlama broşüründe, “Derin durum tespiti”, “Hedefleme ve izleme” ve “Bal küpleri ve gizli operasyonlar” gibi hizmetlerin reklamını yaptı.
Nader, Trump’ın başkan seçilmesinden bir ay sonra BAE yetkilileri ile Donald Trump’ın ortakları Jared Kushner, Michael Flynn ve Steve Bannon arasında bir toplantı düzenlenmesine de yardımcı oldu. Ocak 2017’de bir BAE prensi, diğerlerinin yanı sıra özel güvenlik şirketi Blackwater’dan Erik Prince ile Seyşeller’de bir araya geldi. Her iki görüşme de Nader’i mahkemeye çağıran Özel Danışman Robert Mueller tarafından soruşturuldu. Aralık 2019’da Nader, Hillary Clinton’ın 2016 başkanlık kampanyasına kendini sevdirmek için toplam 3,5 milyon ABD dolarını (kaynağı bilinmiyor) kullanarak kampanya finansmanı yasalarını çiğnediği yönünde federal suçlamalarla karşı karşıya kaldı. 7
BAE’nin rahatsız edici faaliyetleri, dünya çapında yaygınlaşan daha büyük bir fenomene açılan bir pencere sunuyor. Yerel farklılıklarla birlikte aynı yöntemin tekrar ettiğini görüyoruz: Yüksek hükumet yetkilileri, egemen dokunulmazlık kalkanının arkasında kişisel kazanç için gizlice hareket ediyor. Yabancı ülkelerdeki yasaları ihlal edebilirler, ancak cezadan muaftırlar. Kamuya hesap verme sorumluluğundan kaçınmak için, bir zamanlar yalnızca ulusal hükumetler tarafından yapılan gizli faaliyetleri yürütmek için özel dedektifler ve “karanlık halkla ilişkiler” firmaları dahil olmak üzere özel istihbarat ve güvenlik yüklenicilerini kullanırlar. Bu fenomen ulusötesidir ve demokratik olduğu kadar otoriter toplumları da içerir. Batılı veya liberal-demokratik ülkelerde yerleşik kurumlar, özel firmalar ve bireyler bundan derinden etkilenmektedir,
Yalnızca BAE örneğinde, kiralık casusluk firmaları ve ABD tarafından eğitilmiş güvenlik yüklenicileri, eski bir ABD başkanının itibarsız ortakları (bazıları daha sonra o başkan tarafından affedilen hüküm giymiş suçlular) ve eski bir İngiliz’in karısını görüyoruz. Otokratlara ve casus yazılım firmalarına ücretli danışman gibi hareket eden başbakan.8
Bu hikayenin varyasyonları dünyanın her yerinde bulunabilir. Macaristan’da Citizen Lab, Ağustos 2021’de, bir foto muhabirinin telefonunun, muhtemelen Başbakan Viktor Orbán’ın yakın bir arkadaşı tarafından özel bir lüks yatın kullanımını takip etmeye çalıştığı için Pegasus kullanılarak önceki ay hacklendiğini keşfetti. 9 Meksika’da paravan şirketler ve rüşvetçi girişimciler, NSO’nun casus yazılımlarının satışına aracılık etti ve bu yazılım daha sonra uyuşturucu kartelleri adına araştırmacı gazetecileri gözetlemek ve toplu cinayetleri örtbas etmek için kullanıldı. 10 Aslında, NSO’nun bir hükumete yaptığı ilk satışın 2011’de Meksika’ya olduğu bildirildi. Bu satışın arabuluculuğu ABD Cumhuriyetçi Parti için bir bağış toplayan ve Ekim 2020’de yabancı lobiciliğini ihlal etmek için komplo kurmaktan suçlu bulunan bir paramiliter satıcısı Elliott Broidy tarafından yapıldı. Sadece birkaç ay sonra Trump’tan bir af almak için. Broidy ayrıca, şu anda o ülkede dolandırıcılık ve rüşvetten yargılanmakta olan İsrail’in eski başbakanı Benjamin Netanyahu’nun da yakın bir sırdaşıydı.
Suudi Arabistan’da Veliaht Prens Muhammed bin Salman, Ekim 2018’de İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda gazeteci Cemal Kaşıkçı‘nın öldürülmesinden önce Suudi aktivistlere ve muhaliflere karşı çok yönlü bir bilgisayar korsanlığı ve dezenformasyon kampanyası düzenledi. Bu kampanyanın bir parçası olarak Suudiler, cihazları daha sonra Pegasus hacklerinin hedefi haline gelen Suudi muhalefetindeki kilit sosyal medya “etkileyicilerini” belirlemek için McKinsey danışmanlarını tuttu. 11 Veya 2019’da Arşimet Grubu adlı bir İsrail danışmanlık firmasının Başkan Juan Orlando Hernández’i destekleyen ve rakiplerine saldıran mesajları yaymak için haber sitelerini taklit etmek için tasarlanmış Facebook sayfalarını kullandığı ve Meksika merkezli Porto Riko kayıtlı bir “Wish Win” adlı bir şirketin olduğu Honduras’ı ele alalım. Benzer şekilde, ülkenin Kasım 2021 genel seçimlerinden önce ana muhalefet figürü hakkında dezenformasyon yaymak için sosyal medyayı ve “sahte haber” web sitesini kullandı. 12
Uzun yıllar boyunca, dijital teknolojilerin ve özellikle sosyal medyanın, hükumetleri ve şirketleri sorumlu tutabilecek yeni bir tür dağıtılmış “insan gücü” aracılığıyla küresel sivil toplumu güçlendirdiği yaygın olarak varsayıldı. Bu varsayımı destekleyecek yeterli kanıt olmasına rağmen, dijital teknolojiler ve sivil toplum arasındaki nedensel ilişki hızla ve çarpıcı biçimde değişiyor. 13
Son on yılda, özel müşterilere ve hükumetlere birkaç yıl önce hayal bile edemeyecekleri güçlü istihbarat ve gözetim kapasiteleri satmak için sofistike ve kazançlı bir endüstri ortaya çıktı. Gizli nüfuz operasyonları, sivil topluma karşı hedeflenen casusluk ve hem yakın hem de uzak siyasi izlemeyi yürütmek her zamankinden daha kolay. Araştırmacılar, ulusötesi baskının (dijital teknolojiler dahil) yayılmasını ve dinamiklerini çizmeye başlıyorlar, ancak bu endüstrinin baskıcı rejimlere, özel şirketlere ve yozlaşmış bireylere açık bıraktığı kaynaklar şimdiye kadar sistematik olarak çok az ilgi gördü. 14 Yeni bir şeyler oluyor ve liberal demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzerindeki etkileri rahatsız edici. Çağımız, kleptokrasinin, otoriterliğin ve despotizmin hizmetinde Özelleştirilmiş bir İzleme çağı haline geldi.
Dijital İzlemenin Altın Çağı
İzleme, meşru siyasi kurumların çürümesinin -bilerek ve gizlice- içten dışa doğru tohumlandığı organize bir faaliyettir. Uzman Lennart Maschmeyer’in belirttiği gibi, “Dijital İzleme, sistemlerdeki güvenlik açıklarından yararlanarak sonuçlar üretir. Sömürü yoluyla ya bu sistemlerin bütünlüğünü baltalar ya da onları düşmana karşı kullanmak için manipüle eder.” Gizlilik, doğru yapılırsa İzlemenin başarısı için kritik öneme sahiptir.” diye devam ediyor Maschmeyer, “Müdahalenin gerçekleştiğini göstermeden müdahale eder.” 15
Çoğu insan izlemeyi uzun süredir kullandıkları için hükumetlerle ilişkilendirir. İzleme, tarih boyunca bilinen devlet yönetiminin dört ana gizli faaliyetinden biri olarak casusluk, sabotaj ve suikastla birlikte gider. Modern devletler tarafından üstlenildiğinde, yıkıcı çabalar geleneksel olarak emek yoğun, maliyetli ve herhangi bir başarı umuduyla birleştirilmesi karmaşık olmuştur. İzleme, genellikle düşmanca topraklarda tehlikeli gizli görevlere istekli ve bu görevlere devam edebilecek özel eğitimli insanlar gerektirir.
Suikast veya sabotajdan farklı olarak, İzleme “yavaş yanan” bir faaliyettir – sebat, sabır ve zaman gerektirir. 16 İzleme doğası gereği risklidir. Ortaya çıkarsa, yıkıcı bir operasyon, ajanların hapse girmesi veya ölmesi, bir hükumetin aşağılanması ve uluslararası bir çatışmanın şiddetlenmesi ile sonuçlanabilir. Tarihsel olarak, bu riskler izlemeyi siyasetin yakınında tuttu ve şimdiye kadar birkaç iyi kaynağa sahip devlet için bir oyun haline getirdi.
En az üç olası faktör – herhangi bir planın meyveleri değil, tarihin kazaları – izlemenin yayılmasını sağlıyor, risklerini azaltıyor ve (tartışmalı olarak) başarı şansını artırıyor. Kısacası toplumsal güçler, beklenmedik ve hiç de hoş karşılanmayan bir gelişmeyi üretmek için bir araya geliyorlar.
Gölge küreselleşme: Altta yatan ilk ve en geniş faktördür. eoliberal küreselleşmeyle ve özellikle onun getirdiği özelleştirme ve kuralsızlaştırmayla bağlantılıdır. 1970’lerin sonlarında ve 1980’lerde telekomünikasyon, bankacılık, madencilik, yayıncılık ve diğer birçok ekonomik sektörde düzenleyici geri dönüşler ve devlet hisselerinin satışı görüldü. Büyük sermaye akışları tüm dünyayı sardı, etkileri telekom ağları, hızlı bilgi işlem ve yeni finansal araçlarla ve gelişen dijital çağla arttı. 17 Hükumetler, kurumsal yatırımları çekmeyi amaçlayan vergi teşvikleri ve diğer mali mekanizmalar lehine geleneksel güvenceleri çöpe attı. Büyük servet eşitsizlikleri ortaya çıktı. Credit Suisse Araştırma Enstitüsü’nün Küresel Servet Raporuna göre 2021 için, dünyanın en zengin yüzde 1,1’i (varlığı 1 milyar doları aşanlar) şimdi tüm küresel servetin neredeyse yüzde 46’sına sahip. Tahmin edilebileceği gibi, ultra zenginler arasındaki güç arayışı davranışı, kara para ve kurumsal lobicilik şimdi sanayileşmiş dünyada ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde siyasi süreçleri rahatsız ediyor. 18
Aynı zamanda, SSCB’nin çöküşü, yeni özelleştirilen devlet varlıkları için yolsuzlukla dolu bir kapışmaya yol açtı. Vladimir Putin’in Rusya cumhurbaşkanı olarak görev süresinin başlarında, eski KGB memurları Sovyet sonrası güç boşluğunu, özel teşebbüsleri (tipik olarak gasp edilen devlet endüstrileri) ele geçirmek için kullanırken organize suçlularla aynı safta yer aldılar. Yolsuzluk, yıldırma ve haraç yoluyla milyarlarca dolar topladılar. Kleptokrasi, eski Sovyet alanı boyunca hızla yayıldı ve ardından küresel finansal sisteme aktı. 19
Bu arada, Çin’in ekonomik modernizasyonu, Çin Komünist Partisi tarafından desteklenen ve madencilik, inşaat, imalat, elektronik ve telekomünikasyon alanlarında devlete ait işletmeleri içeren şirketlerden sorumlu kendi süper zengin sanayici sınıfını üretti. Çin yatırımları Sahra altı Afrika’yı, Latin Amerika’yı, Orta Asya’yı ve gözetim ve düzenlemelerin genellikle gevşek ve yolsuzluğun yaygın olduğu diğer bölgeleri sular altında bırakmaya başladı. Artan karlarla, Dünyada en çok milyardere sahip on şehirden beşi Çin anakarasında. Çinli oligarklardan gelen trilyonlarca dolar, organize suç gruplarını da taşıyarak Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’ya da ulaştı. Kabul eden taraftaki açgözlü yetkililer ve diğer suç ortakları, Vancouver’daki kumarhane sahiplerinin kanıtladığı gibi, bilerek bu durumu görmezden geliyorlar.20
Rusya ve Çin’in patlayan serveti ve kleptokrat yöntemleri dünyanın diğer bölgelerini de etkiledi: Petrol zengini Körfez hükümdarları, Orta Asya gangster-plütokratları ve Afrikalı kleptokratlar, siyasi gücü kötüye kullanmak, devlet varlıklarını ele geçirmek ve kendilerini zenginleştirmek için aynı senaryoyu takip ediyor. 21 Yeni bir ulusötesi milyarder oligark sınıfı, artık otoriter hükumetler, avukatlar, bürokratlar ve komisyonculardan oluşan gruplarla yakın bağlara sahiptir. Doğal olarak, bu sınıf, varlıklarını “meşru” ekonomiye entegre etmenin, yolsuz faaliyetleri gizlemenin, yasallaşmanın ve diğer riskleri savuşturmanın yollarını arar. Panama ve Pandora Belgeleri’nin gösterdiği gibi, denizaşırı finans merkezleri ve diğer kara para aklama araçları, bunlarla birlikte alınacak yasal ve diğer profesyonel hizmetlerin yanı sıra gelişti. Kabuk şirketleri, gizli finans cennetleri, hukuk ve halkla ilişkiler firmaları, yatırım yöneticileri, muhasebeciler, emlak uzmanları, özel dedektifler – çoğu Batı’da yerleşiktir – bu ulusötesi Ultra Zenginler sınıfı için ayrıntılı bir destek sistemi oluşturur.
Özelleştirilmiş İzleme: İkinci faktördür. Benim özelleştirilmiş İzleme dediğim şeyi mümkün kılmak için özel istihbarat, gözetleme ve “örtülü operasyonlar” sunan işletmelerin yükselişi ve yaygınlaşmasıdır. Bir zamanlar ulus devletlere hizmet etmeye yeminli casus ve komandoların özel bölgesi olan ticaret, şimdi rutin olarak özel firmalar ve hatta bireyler tarafından yürütülüyor. Soğuk Savaş sırasında, Sovyet KGB’si ile ABD CIA’sı fikir birliğine vardı. İkincisinin memurları ona “şirket” adını verdiler, ancak şimdi istihbarat teşkilatlarının bir zamanlar tekelleştirdiği şeyi yapan birçok gerçek özel şirket var.
İzleme araçları ve yöntemleri daha ayrıntılı hale geldikçe, iş fırsatları çiçek açmaya başladı. Emekli istihbarat görevlileri riskleri değerlendirmek, itibarları yönetmek, davaları desteklemek ve zorlu sorunlar için başka “çözümler” sunmak için yeni şirketler kurdu. Hükumetler, güvenlik ve istihbarat konularını ele almak için bürokratlardan daha akıllı ve çevik görülen özel yüklenicileri işe almaya başladı. Çatışma bölgelerinde çalışan artan sayıda etik olmayan şirket de bu tür müteahhitleri kullandı ve yeni bir gizli özel istihbarat çalışması alanı yarattı. Bazı ülkelerde (İsrail önde gelen bir örnektir), ulusal hükumet özel bir istihbarat kültürünü teşvik etmiştir. Tecavüzcü Harvey Weinstein’ın kendisini suçlayanların itibarını sarsmak için tuttuğu kötü şöhretli müteahhit Black Cube, bir çift eski İsrail istihbarat subayı tarafından kuruldu.22
Özelleştirilmiş İzleme pazarı küreselleşti. Birçok ülkeden birçok firma artık kiralık casusluk ve bilgisayar korsanlığının yanı sıra karanlık PR yapıyor ve çoğu hizmetlerini sınırların ötesine satmaktan memnun. Bulgaristan, Kıbrıs, Hindistan, Panama, Filipinler ve Sırbistan’da kayıtlı şirketlerin Körfez, Latin Amerika, Sahra altı Afrika, Birleşik Krallık veya Amerika Birleşik Devletleri’ndeki müşteriler için çalıştığını görmek artık yaygın. Hukuk büroları ve özel dedektifler aracılığıyla işe alınan ve asıl izlemiyi gerçekleştiren operatörlerle doğrudan temas eksikliği inkar edilebilirlik sunar. Yakışıklı web siteleri, LinkedIn profilleri ve “itibar yönetimi” ve “derin geçmiş kontrolleri”nden bahseden mülayim pazarlama metinleri, gerçekte despotlar, suçlular ve sosyopatlar adına yapılan ikiyüzlü çalışmanın ne olduğunu aydınlatıyor.
Hizmet ettikleri müşteriler gibi, Özelleştirilmiş İzleme tedarikçileri de kamu incelemesinden ve hesap verme sorumluluğundan kaçmak için finans ve muhasebe oyunları oynarlar. Hukuk firmaları ve paravan şirketler, ihracat kontrollerini ve diğer düzenlemeleri görmezden gelir. Karmaşık mülkiyet yapıları kimin sorumlu olduğunu gizler ve araştırmaları zorlaştırır. Devlet kurumu olan müşteriler sözde sorumlu olabilir, ancak işe aldıkları firmaları sessiz tutmak için genellikle ifşa etmeme anlaşmaları kullanırlar. Bu tür bir opaklık, otoriter rejimlere özgü değildir; Demokratik ülkeler, kamuyu aydınlatma yasalarından ulusal güvenlik muafiyetleri kalkanının arkasında gözetim sağlayıcıları tutar. Çok az anlamlı düzenlemeyle, gölgeli, gizli müşterilerle ve firmalarla cezasız hareket eder. Otoriter rejimler, kleptokratlar, despotlar ve otokratlar – izlemeye en yatkın olanlar – ödüllendirilir ve en iyi dolar müşterileridir. Büyük şirketler ve hatta zengin bireyler de öyle. Yeterli parası olan herkes bir “Özel Mossad” kiralayabilir.23
Özelleştirilmiş İzleme için genişleyen pazar, otoriter güçler ve kleptokratlara güçlü kaynaklar verdi. Birkaç on yıl önce bile, çoğu otoriter rejim, bugün yaygın hale gelen yabancı nüfuz, casusluk ve yıkıcı operasyon türlerini uygulayacak kurum içi kapasiteden yoksundu. Yurtdışındaki misyonlar, çoğu küçük ülke hükumetinin denemesi için çok maliyetli ve politik olarak riskliydi. Artık yeterli paraya sahip olan herkes, Amazon’dan bir kazak satın almaktan biraz daha fazla çaba harcayarak, uzaktaki bir araştırmacı gazeteciye veya muhalefet liderine karşı bir hack ve sızdırma karalama kampanyası düzenleyebilir.
Dijital Sömürü: Üçüncü ve son faktör ise dijital iletişim ortamıdır: Tasarım gereği istilacı, güvensiz, kötü düzenlenmiş, yaygın suistimallere eğilimli ve insan duygularını ve bilişsel önyargıları sömürmek için tasarlanmıştır. Bizi İnternet aracılığıyla dünyaya bağlayan her yerde bulunan cihazların ağlarına dalmış durumdayız. Ancak bu cihazlar aynı zamanda özel hayatımıza açılan pencerelerdir. Telefonlarımız ve diğer cihazlarımız, hareketlerimiz, satın almalarımız, alışkanlıklarımız, rutinlerimiz, sosyal ilişkilerimiz ve daha fazlası hakkında bilgi yığınlarını depolamak ve iletmek için tasarlanmıştır. Bir kişinin hayatının ayrıntıları artık rutin olarak geniş bir dijital labirente – hepimize bağlı, aynı zamanda hepimizden ayrı olan yeni ve muazzam bir veri küresine – aktarılıyor. Ağ bağlantılı cihazlara (Nesnelerin İnterneti olarak adlandırılan) ve nihayetinde sinir ağlarına yönelik eğilimlerdir ve bu ışıkta düşünmek uğursuzdur.
Özelleştirilmiş İzleme, bu dijital ekosistemin en az üç özelliğinden yararlanıyor: yüksek düzeyde ifşa edilen kişisel verilere yönelik sonsuz iştahı, doğası gereği güvensizliği ve sosyal medyanın iş modelinin merkezinde yatan temel dikkat ekonomisi. Güvensizlik sisteme hakim çünkü teknoloji şirketleri her şeyden önce yeniliği destekliyor. Sonsuz güvenlik açıkları istismarı davet ediyor. Artık tüm kullanıcılar güvensizliklerle dolu ağlara güveniyor. Gizlilik ihlalleri rutindir ve satış için toplanan yığınlarca kişisel veriler, İnternet tarihinin erken dönemlerinde “devleti dışarıda bırakma” ve düzenlemelere ışık tutma kararları, inovasyonun güvenlik standartlarının önüne geçmesine neden oldu. Hükumetler sorun hakkında konuşuyorlar, ancak kusurlar çok derin ve geniş. Çok hızlı bir şekilde ortaya çıkıyor, pek çok ülkedeki geliştiricilerden geliyor ve çok az şey yapılıyor.
İnternet platformları her şeyden önce dikkat ve izleyici katılımı arar. Daha fazla gönderi, tweet ve sayfa görüntüleme daha büyük kazançlar anlamına gelir. Platformların algoritmaları, sansasyonel, aşırı ve komplo odaklı içeriği teşvik eder. Vatandaşlar artık gerçek zamanlı, bitmek bilmeyen komplo iddiaları, “sahte haberler” ve onları epistemolojik yorgunluğa ve kaderciliğe sürükleyen yarı gerçekler tsunamisinde yaşıyorlar. Sosyal medyanın kalbindeki duygusal manipülasyon makinesi, İzlemenin gerektirdiği yalanları ve çarpıtmaların yayılması için mükemmele yakın bir araçtır Gerçek, ücretli troller ve (daha az derecede) botlar tarafından dağıtılan, iyi tasarlanmış bir yalanlar çığının altında kolayca gömülür. Derin sahteler gibi yeni dezenformasyon teknikleri ucuz, erişilebilir ve hızlı bir şekilde yayılıyor – ticari zanaatı etkili bir şekilde “demokratikleştiriyor”.
Özelleştirilmiş İzleme şirketleri tüm bu özelliklerden beslenir. Bazıları verileri (ihlallerden gelenler dahil) süpürür ve müşterilerine hedeflerin istihbarat analizini sağlar. Diğerleri akıllı telefon dinleme, biyometri, yüz tanıma ve diğer gözetim hizmetleri sağlar. Konum izleme firmaları en iyi örnektir. Çoğu kullanıcı, kullanıcının hareketlerini kaydeden düzinelerce uygulama içeren her zaman açık cihazlar taşır. Geliştiriciler bu verileri üçüncü taraflara satarlar ve bunlar daha sonra diğer kaynaklardan gelen bilgileri diğer müşteriler için kullanımı kolay arayüzlerde paketler.
Kişisel verileri toplayan firmalar, polis ve istihbarat servislerini potansiyel müşteriler olarak görüyor. Bir örnek vermek gerekirse, Predicio Fransa’da yerleşiktir ve uygulama geliştiricilerine kullanıcılarının ayrıntılı konum verilerine erişim için ödeme yapar. Bu tür verileri diğerlerinin yanı sıra ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) ve Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) kuruluşlarına satan Venntel adlı bir şirketle bağlantıları vardır. 24 Tedarik zincirindeki bir diğer firma, yazılımının yalnızca doğal afetleri ve orman yangınlarını haritalama becerisiyle değil, aynı zamanda firmanın reklamını cüretkar bir şekilde yaptığı “gösteriler” ve “protestolar” da dahil olmak üzere “toplumsal huzursuzluğa” karşı “karşı önlemlere” yardımcı olma becerisiyle övünen Aspectum’dur ve “Kitlesel sivil düzensizlik eylemleri” kategorisinde isyanlarla bir araya gelir. Clearview AI, agresif bir şekilde pazarlanan bir yüz tanıma hizmeti oluşturmak için sosyal medyadan milyarlarca görüntüyü kazımasıyla ünlüdür. Müşteriler arasında BAE hükumeti bulunmaktadır. Bunun gibi hizmetlerle, herhangi bir devlet veya kurumsal müşteri, hemen hemen herkes hakkında kalın bir dosyaya sahip olmaktan bir tık uzaktadır.
Diğer firmalar, hükumet müşterilerine müdahale ve izleme yetenekleri sağlamak için küresel telefon ağlarındaki güvenlik açıklarından yararlanma konusunda uzmanlaşmıştır. NSO Group’un kız kardeşi Circles adlı İsrailli bir şirket, Bulgaristan’da bir telekomünikasyon “küresel ünvanı” (uluslararası telefon kulübüne katılmak için fiilen bir lisans) aldı. Circles, orijinal olarak faturalandırma amacıyla cep telefonu dolaşımını izlemek için tasarlanmış bir sinyal sistemi olan SS7’deki kusurlardan yararlanır. Global bir başlık, herhangi bir cihazı hassas bir şekilde tanımlamayı ve bulmayı, hizmet reddi saldırılarını başlatmayı, SMS mesajlarını engellemeyi ve taklit etmeyi ve hatta sesli aramaları kaydetmeyi mümkün kılar. 2020’de Citizen Lab, El Salvador, Ekvator Ginesi, Guatemala, Meksika ve Vietnam gibi kötü şöhretli insan hakları ihlalcileri de dahil olmak üzere en az yirmi beş ülkede Circles dağıtımlarını belirledi.25 Birkaç durumda, konuşlandırmayı, tutuklulara işkence yaptığı iddia edilen Royal Thai Army gibi belirli bir müşteriye bağladık. Bu tür teknolojinin hükumetlere çekici gelmesi, Circles‘in rakibi olan Ability sloganıyla özetleniyor: “Diğerleri konuşurken biz dinliyoruz.”
Hacking, Özelleştirilmiş İzlemenin bir başka önemli sektörüdür. Bir hedefin cihazı, fotoğraflar, videolar, mesajlar, konuşmalar, konum verileri ve daha fazlasını içeren bir altın bilgi madenidir. NSO Group gibi casus yazılım firmaları, devlet müşterilerinin “silahlaştırabileceği” güvenlik açıklarını bulması için yüksek eğitimli mühendislere para ödüyor. Zamanla, casus yazılım, hedefin herhangi bir şey yapmaya teşvik edilmesinin gerekmediği (sosyal olarak tasarlanmış metin mesajlarına veya e-postalara tıklamak gerekmez), bilgisayar korsanlığının neredeyse hiç görünür iz bırakmadığı casus yazılımın kendisi adli analizden kaçmak üzere tasarlanmıştır.
Örneğin, Citizen Lab araştırmacılarının vahşi doğada yakaladığı Pegasus’un bilinen en son yinelemesi, “sıfır tıklama, sıfır gün” idi, yani dünyadaki herhangi bir savunmasız cihaza karşı kullanıcı etkileşimi olmadan etkinleştirilebilir ve Apple’ın farkında olmadığı yazılım kusurlarının bir avantajıdır. 26 Gözetim firmaları, suçları (pedofili dahil) araştırmak ve terörü durdurmak için kolluk kuvvetlerine yardımcı olarak hizmetlerinin reklamını yapmakta ve haklı çıkarmaktadır. Meşru kullanımlar olsa da, Citizen Lab, Uluslararası Af Örgütü ve gazetecilerin yaptığı araştırmaların ortaya koyduğu gibi, bu sınırlı bir şekilde düzenlenen pazarda, firmalar güçlü yeteneklerini rutin olarak seri insan hakları ihlalleri yapan hükumetlere satmaktadırlar.
Casus yazılım firmaları sayesinde, kurum içi teknoloji yeteneği olmayan otokratik rejimler, “kullanıma hazır” sinyal zekası (SIGINT) satın alabilir. Nüfusun sadece dörtte birinin internet erişimine sahip olduğu fakir bir ülke olan Etiyopya’yı ele alalım. Geçmişte, ulusötesi baskı ve yabancı casusluk, çoğu SIGINT gibi (ülkenin küresel telekom sistemiyle doğrudan bağlantılarının olmaması nedeniyle) hükumet erişiminin büyük ölçüde ötesindeydi. Bugün, 2017 Citizen Lab araştırmasının gösterdiği gibi, İsrail merkezli Cyberbit’in yardımıyla, Addis Ababa’daki yetkililer siber casuslukla aynı anda yirmiden fazla ülkede düzinelerce insanı hedefleyebilir. 27
Bu arada, dijital ekosistemin duygusal bulaşıcı tarafında, psikolojik temelli etki operasyonları, trolleme veya profesyonel dezenformasyon kampanyalarında uzmanlaşan firmalar vardır ve bazen kısaca “karanlık PR” veya “dijital gizli operasyonlar” olarak anılır. 2016 ABD başkanlık seçimlerinde Rus sosyal medya dezenformasyonunun rolüne ve Cambridge Analytica’nın şüpheli uygulamalarına ilişkin kapsamlı tanıtım, ne yazık ki dikkatleri, özellikle siyahi operasyon firmalarının ve dezenformasyon uygulamalarının 2016’dan bu yana ne derece geliştiğinden uzaklaştırmaya hizmet etmiş olabilir.
Filipinler’de yakın zamanda yapılan bir etnografik araştırma, sahte hesapların ve ücretli etkileyicilerin kullanımının yaygın olduğunu, çok sayıda yerel reklamcılık ve halkla ilişkiler firmasının, trend sıralamalarını bozmak, halkın kafasını karıştırmak ve eleştirmenleri korkutmak ve itibarsızlaştırmak için markalama teknikleri ve ücretli etkileyiciler kullanmasıyla yaygın olduğunu buldu. 28 Çalışma, bu tür çabaların başarısı için kamunun kurumsal halkla ilişkiler ve siyasi dönüşü normal uygulamanın bir parçası olarak kabul etme alışkanlıklarına zemin hazırladığını ortaya koydu. Filipinler hiçbir şekilde benzersiz değildir. Oxford İnternet Enstitüsü tarafından yakın zamanda gerçekleştirilen bir anket, en az 65 firmanın, 81 hükumetin sosyal medyayı propaganda yayma aracı olarak kullanmasına yardımcı olduğunu ortaya koydu. 29
Sosyal medya aracılığıyla Özelleştirilmiş İzlemenin en iyi örneklerinden bazıları Facebook’tan geliyor. Platform, zaman zaman “Koordineli Orijinal Olmayan Davranış” olarak adlandırdığı şey için yayından kaldırmaların ayrıntılarını yayınlıyor. Bunlar, yalnızca dünya çapındaki sosyal medya İzleme kampanyalarının kapsamını ve ölçeğini değil, aynı zamanda genellikle Batı merkezli şirketleri içeren ticari köklerini de ortaya koyuyor. Örneğin 2020’de Facebook, öncelikle Bolivya, Meksika ve Venezuela’daki siyasi süreçleri alt üst etmeye odaklanan düzinelerce dezenformasyon hesabını kaldırdı. Hepsinin arkasında, Washington DC’de CLS Stratejileri adı verilen tek bir adres vardı. 30 Bu yayından kaldırmalar, sosyal medya dezenformasyonuna bir pencere açar ancak kontrol altında olduğu anlamına gelmez. Aksine, komplo teorileri ve yalanlar platformda yayılmaya devam ediyor (Facebook’un kendi etkileşim algoritmaları tarafından tahrik ediliyor) ve çoğu zaman geleneksel haber kaynaklarına giriyor.
Pax Despotica (Despotik Düzen) Yeni Dünya Düzeni mi?
Antik gizli sanatlar sadece normalleşmekle kalmıyor, profesyonelleşiyor ve ticarileşiyor. Bir zamanlar kenarlarda olan merkeze doğru hareket ediyor. Gölgelerin dünyası, tüm dünyaya hükmetmeye geliyor. Bu yeni ortaya çıkan dünya düzenini nasıl anlamalıyız? Bunu tanımlamak için hangi kavramsal dili ve teorileri kullanmalıyız? Yayılmasını önleyebilir miyiz, eğer öyleyse, nasıl?
Ne yazık ki, dünya siyasetinin akademik çalışması, bu gelişmeleri yorumlamamıza yardımcı olacak donanıma sahip değil. Yerel rejim türlerine bölünmüş bölgesel olarak farklı birimler etrafında organize edilen uluslararası sistemin bir ders kitabı görüntüsüne dayanmaktadır: burada iyi “demokratik” ülkeler ve orada kötü “otoriter” ülkeler. Ancak yukarıda özetlenen uygulamalar doğası gereği ulusötesidir ve her rejimde bireyleri, şirketleri ve kurumları kapsar. Tanık olduğumuz şey, siyasi sınırları aşan otoriter pratiklerin bir araya gelmesidir.
Özelleştirilmiş İzleme, ortaya çıkan bu sistemde gücün yansıtılmasının ana yoludur, ancak gizli operasyonlar sosyal bilimlerde çok az ilgi gördü – ve bu yeni, Soğuk Savaş sonrası yüksek teknoloji casusluğu, belki de hepsinden daha az ilgi görüyor. Özelleştirilmiş İzlemenin ekonomi politiği, küreselleşmenin karanlık yüzünün vücut bulmuş hali ve giderek ulusötesi bir oligark, gangster ve kleptokrat sınıfının normları ve değerleri etrafında örgütlenen bir dünyanın odak noktasıdır. Bu, “Vestfalya Sistemi” veya “Liberal Dünya Düzeni” değil, “Pax Despotica” çizgisinde daha fazla bir şeydir. Bugün dünya siyasetinin dinamiklerini gerçekten anlamak istiyorsanız, Bismarck, Churchill veya Roosevelt’ten daha fazla Al Capone veya James Bond filmlerindeki kötü adamları düşünün.
Uluslararası siyasetle ilgili diğer yanlış anlamaların da ortadan kaldırılması gerekiyor. Diktatörler, hızlı tempolu dijital teknolojilere aşina olmayan yaşlı adamlar değildir. Günümüzün otoriterleri, sosyal medya konusunda bilgili ve yüksek teknolojili özel casusların yapabileceklerine derin bir ilgi duyan gençler de olabilirler. El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele’yi düşünün. Sadece kırk yaşında, Manuel Meléndez-Sánchez’in bin yıllık otoriterlik olarak adlandırdığı şeyin bir örneğidir – “geleneksel popülist çekicilikleri, klasik otoriter davranışı ve öncelikle sosyal medya aracılığıyla inşa edilmiş genç ve modern bir kişisel markayı birleştiren farklı bir siyasi strateji”. 31 Ocak 2022’de Citizen Lab’in Pegasus’un El Salvador’da otuz beş gazeteci ve sivil toplum aktivistini hacklemek için kullanıldığını keşfetmesi şaşırtıcı olmamalı. 32
Zararlar ve Tedaviler
Dijital Casusluk artık büyük bir iş. Yayıldıkça, otoriter uygulamalar ve onunla birlikte gelen cezasızlık kültürü de yayılıyor. Hukukun üstünlüğü ve kamuya hesap verme sorumluluğu zarar görmektedir. Kolluk kuvvetlerinin yardımı sınırlıdır: Sorun sadece çok geniş bir alana dağılmakla kalmaz, aynı zamanda bu tür kurumlar da sıklıkla buna dahil olur. 33 Norm erozyonunun kanıtları artıyor: Beyaz Rusya’nın bir gazeteciyi tutuklamak için bir Avrupa uçağını zorla düşürmesi; Sürgündeki Rus muhalif figürlerin ve diğerlerinin küstahça zehirlenmeleri; Suudi Arabistan ve Ruanda tarafından gazetecilerin ve muhaliflerin devlet onaylı infazları. ABD’deki 6 Ocak 2021 ayaklanması, Başkan Trump ve destekçileri tarafından cesaretlendirildi ve ardından “Büyük Yalan”ı teşvik etme çabaları izledi ve seçmen haklarını kısıtlamak ve bir sonraki darbeden önce Seçimlerde darbecilerin amaçlarına sempati duyan seçim görevlilerini görevlendirmek.
Artık dünya çapında demokratik gerilemenin inkar edilemez kanıtları var. Freedom House’un 2021’i kapsayan raporu, demokratik hak ve özgürlüklerin hemen hemen her ölçümünde bozulma görüyor. Demokrasinin önde gelen düşünürlerinden biri olan Larry Diamond, çağımızı “Demokratik Gerileme Çağı” olarak adlandırıyor. 34
Bu arada, Citizen Lab’de ve başka yerlerde yapılan araştırmaların gösterdiği gibi, gerçek hayattaki zararlar, genellikle ölümcül etkilerle birikiyor. Sadece bir şirketin, NSO Group’un ürünleri, dünya çapında yüzlerce masum sivil toplum üyesinin hacklenmesine karışıyor ve bazıları ölümcül sonuçlara yol açıyor. Casus yazılım, Meksika’da olduğu gibi uyuşturucu kartelleriyle bağlantılı paravan şirketler tarafından satıldığında, kartel meselelerini araştıran gazetecileri avlamak için kullanılıyor. Böyle bir muhabir, Javier Cárdenas, Sinaloa’da güpegündüz vurularak öldürüldü ve kısa bir süre sonra dul eşi ve iş arkadaşlarının telefonları Pegasus’un hedefi oldu. 35 Benzer şiddet ve yıldırma hikayeleri, diğerlerinin yanı sıra El Salvador, Polonya, Ruanda, Suudi Arabistan ve BAE’deki özelleştirilmiş casusluk kurbanları hakkında da anlatılabilir.
Sivil toplum için önemli etkiler var: Uluslar arası baskıdan kaynaklanan otosansür ve psikolojik travma raporları artıyor. Hedeflenen ulusötesi aktivistler, tüm ağlarını ifşa ederek, kendileri saldırıya uğramamış veya izlenmemiş insanları tehlikeye atabilir. Şantaj ve sahte suçlamalar itibara zarar verebilir ve hatta insanları hapse atabilir. Bu riskler hakkında bilgi büyüdükçe, sivil toplum donuyor. 36 Ulusötesi dijital baskıya maruz kalmış mülteci ve göçmenlerle yapılan görüşmeler, yaygın korku ve psikolojik travmayı ortaya koymaktadır. İnsanlar iletişim kurmaktan, interneti kullanmaktan veya bilgisayarlarına ve mobil cihazlarına güvenmekten korkuyorlar. Korku, küresel sivil toplumun yavaş yavaş durma noktasına gelmesine neden oluyor.
Tespit ettiğim sorunları çözmek kolay olmayacak. Geri dönüş şöyle dursun, yavaşlatılması bile son derece zor olacak çok sayıda, köklü sosyal ve politik güçlerde kök salmış durumdalar. İlk olarak, bunun liberal demokrasi için bir acil durum olduğunu kabul etmeliyiz. Semptomlar her yerdedir, ancak temel dinamikleri ve özellikleri hakkında farkındalığı yaymak için onları sistematik olarak belgelememiz gerekir. Özelleştirilmiş Casusluk gölgelerde saklanır. Zararlarını azaltmaya yönelik ilk adım, sektörü ve müşterilerini ışığa sürüklemektir. Bunun için daha fazla araştırmacı gazeteciliğe ve Bellingcat, Citizen Lab, Uluslararası Af Örgütü ve diğerleri tarafından üstlenilenler gibi kamu yararına daha titiz açık kaynaklı araştırmalara ihtiyacımız var.
İkincisi, daha güçlü yasal karşı önlemlere ve özellikle 2012 ABD Küresel Magnitsky Yasası’nın kullanımı da dahil olmak üzere kleptokrasiyi hedef alan yasama ve yasa uygulama eylemlerine ihtiyacımız var. Hükumetler, sivil topluma yönelik tehditleri, devlet kurumlarına ve işletmelerine yönelik tehditlere uyguladıkları öncelik ve kaynaklarla aynı şekilde araştırmalıdır. Kanun koyucular ve kanun uygulayıcılar, güvenlik için yurt dışına kaçan tehditkar eleştirmenlere verilen, özellikle otokratlar ve otoriter rejimler için çalışanlar olmak üzere, özelleştirilmiş istihbarat firmaları soruşturmalı ve uygun olduğunda cezai kovuşturma yapmalıdır. Hukuk davaları da yardımcı olabilir: WhatsApp ve Apple’ın ABD mahkemelerinde NSO Group’a karşı açtığı davalar, sektörü daha sorumlu hale getirebilecek katı para cezalarına yol açabilir.
Bu karşı önlemlerin bir parçası olarak, liberal demokrasilerin kendi evlerini düzene sokmaları gerekiyor. Bu, kendi gizli, kolluk kuvvetleri, sinyaller ve diğer istihbarat teşkilatlarına çok daha fazla şeffaflık, gözetim ve kamu hesap verebilirliği getirmek anlamına gelir. Bu kuruluşlar, istihbarat hizmetleri ve gözetim teknolojileri tedarik ettikleri şirketler de dahil olmak üzere daha yüksek bir standartta tutulmalıdır. Gözetim şirketleri üzerindeki ihracat kontrolleri de insan hakları uyumluluğunu içerecek şekilde güçlendirilmelidir. ABD Ticaret Departmanı’nın son zamanlarda NSO Group, Candiru ve diğer kiralık korsan firmalara yaptığı gibi, seri hak ihlallerini kolaylaştıran firmalar kendilerini belirlenmiş bir reddetme listesinde bulmalıdır.37 Tüm bu önlemler, mevcut yönetişim araç setinin bir parçasıdır; sadece siyasi irade ve kaynaklara ihtiyaç duyarlar.
Ayrıca sosyal medyaya ve gözetim kapitalizminin iş modeline özgü güvenlik açıklarını ve dikkat çeken algoritmaları temizlememiz gerekecek. Yayından kaldırmalar ve kurumsal öz yönetim hoş karşılanır, ancak firmaların kendi dikkat isteyen algoritmaları tam tersi yönde iter. Daha fazla dış hesap verebilirliğe umutsuzca ihtiyaç var. Ayrıca konum izleme, yüz tanıma ve sosyal medyanın en kötü yönlerinden beslenen diğer şirketlerin çöplüklerini de boşaltmamız gerekiyor. Pervasız mühendislik uygulamaları sürekli veri ihlallerine neden olan teknoloji şirketleri için zorlu yükümlülükler, bariz ve kolay bir düzeltmedir.
Ne tehlikede?
Birkaç yıl önce, Exxon’un endüstrinin iklim değişikliği üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olduğuna ve aktif olarak sadece bu kanıtları gömmek için değil, aynı zamanda yanlış bilgileri yaymak için de çalıştığına dair kanıtlar ortaya çıkmaya başladı. 2017’den itibaren, kendi kendini tanımlayan #exxonknew kampanyasına dahil olan birkaç kuruluş, grupların savunuculuğuyla alakalı görünen belgelerin bağlantılarını içeren e-postalar almaya başladı. Cezbedici belgeler, alıcıların kimlik bilgilerini, hedefin kimlik bilgilerini çalmak için tasarlanmış gerçek görünümlü (ancak sahte) çevrimiçi portallara girmesini gerektiriyordu.
Kısa bir süre sonra, #exxonknew ile ilgili, gizli toplantı notları ve özel e-postalar ile tamamlanan hoş olmayan haberler ortaya çıkmaya başladı. Organizatörler bilgisayar korsanlığından şüphelendiler ve Citizen Lab bunu doğrulayabildi. Suçlular, yaptıklarını gözlemlememize izin veren hatalar yaptılar. Kimlik avı e-postalarının nasıl zamanlandığını keşfettik ve bilgisayar korsanlarının arka uç işlemlerine ve kimliklerine ışık tuttuk.
Şaşırtıcı bir şekilde, bu hack ve sızdırma operasyonunun merkezinde Belltrox LTD adlı, Delhi, Hindistan’da küçük bir şirket vardı. Reklamı yapılan hizmetler arasında kulağa iyi huylu görünen “kurumsal itibar yönetimi” de dahildi ve sloganı “Siz İsteyin Biz Yapalım” idi. 38 Kurbanların talebi üzerine kanıtlarımızı ABD Adalet Bakanlığı’na teslim ettik. Belltrox’u tuttuğu iddia edilen bir ABD’li özel dedektif hakkında dava açıldı, ancak nihai failler, birden fazla yargı alanına yayılmış özelleştirilmiş casusluk katmanlarının arkasına saklanıyorlar ve asla cezai sorumlu tutulamazlar. Belltrox için çalışan bilgisayar korsanlarının korkacak çok az şeyi var. Neredeyse kesinlikle ABD’ye iade edilmeyecekler. Interpol’ün de yardım etmesi muhtemel değil: Şu anki başkanı işkence yapmakla suçlanan eski bir BAE generali.
Altın bir İzleme çağının doğuşu, insanlık için bir felakettir. İzleme ne kadar normalleştirilir ve uygulanırsa, liberal demokrasi ve hukukun üstünlüğü için o kadar büyük zorluklar olur. Ancak tehditler bundan daha da büyük. Nükleer savaş, yapay süper zeka, tasarlanmış pandemiler ve – her şeyden önce – iklim değişikliği dahil olmak üzere, giderek artan sayıda felaket ve potansiyel olarak türlerin yok olma riskiyle karşı karşıyayız. Dijital İzleme kontrolsüz bir şekilde gelişmeye devam ederse, hukukun üstünlüğü, kamuya hesap verme sorumluluğu ve hatta bu riskler karşısında hayatta kalmamız için gerekli olan bilimsel araştırmalar zarar görecektir. Dijital İzlemeye karşı koymak varoluşsal bir zorunluluktur.
DİPNOTLAR
Bu makalenin bazı bölümleri Ronald J. Deibert, “Authoritarian Power and the Commercial Surveillance and Private Intelligence Marketplace,” Democracy and Autocracy 20, no. 1 (2022).
1. Danica Kirka, “Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi Dubai Hükümdarının Eski Karısının Telefonunu Hacklediğini Buldu,” Associated Press, 6 Ekim 2021, https://apnews.com/article/technology-sports-mohammed-bin-rashid-al-maktoum -europe-fiona-shackleton-b2e44cb9495b22f9564984a2ae546b64 ; ayrıca bkz. Paul Waldie, “How Toronto’s Citizen Lab Uncovered the Hacking of Princess Haya,” Globe and Mail (Toronto), 11 Ekim 2021.
2. Bill Marczak ve John Scott-Railton, “The Million Dollar Dissident: NSO Group’s iPhone Zero-Days Against a BAE Human Rights Defender,” Citizen Lab, 24 Ağustos 2016, https://citizenlab.ca/2016/08/ milyon dolarlık muhalif-iphone-sıfır-gün-nso-grubu-uae .
3. Christopher Bing ve Joel Schectman, “Project Raven: Inside the BAE’s Secret Hacking Team of American Mercenaries,” Reuters, 30 Ocak 2019, www.reuters.com/investigates/special-report/usa-spying-raven .
4. Bill Marczak ve John Scott-Railton, “Sakin Ol ve Makroları Etkinleştir (Yapma): Yeni Bir Tehdit Aktörü BAE Muhaliflerini Hedefliyor,” Citizen Lab, 29 Mayıs 2016, https://citizenlab.ca/2016/05/ gizli şahin .
5. “Birleşik Arap Emirlikleri Hacking Planında 3 Eski ABD Yetkilisinden Suçlanıyor,” Associated Press, 14 Eylül 2021, https://archive.md/KVnMQ#selection-907.0-907.70 .
6. Jon Gambrell, “Powerful BAE Veliahtı Entangled by Mueller Report,” Associated Press, 19 Nisan 2019, https://apnews.com/article/donald-trump-seychelles-international-news-abu-dhabi-russia-bbdc17a88bf54f968495c1212a509a02 ; Dania Akkad ve Ian Cobain, “George Nader: Nasıl Hükümlü Bir Pedofil, Trump ile Emirlik İlişkisinin Anahtarı Oldu,” Middle East Eye, 5 Temmuz 2019, www.middleeasteye.net/big-story/george-nader-how- hüküm giymiş sübyancı-anahtar-emirati-hook-trump oldu .
7. Spencer S. Hsu ve Matt Zapotosky, “Key Mueller Witness, Binbaşı Clinton ve Trump Donör, 3.5 Milyon Dolarlık Yasadışı Katkı Sağlamakla Suçlandı,” Washington Post, 3 Aralık 2019.
8. Haroon Siddique, “Prenses Haya Davasında Karar Veriyor Cherie Blair İçin Taze Sorular Artırıyor,” Guardian, 6 Ekim 2021, www.theguardian.com/politics/2021/oct/06/ruling-in-princess-haya-case-raises -cherie-blair için-taze-sorular .
9. Stephanie Kirchgaessner, “Victor Orban’ın Çocukluk Arkadaşını Casus Yazılım Bulaşmış Takip Eden Gazetecinin Telefonları,” Guardian, 21 Eylül 2021, www.theguardian.com/news/2021/sep/21/hungary-journalist-daniel-nemeth-phones- virüslü-nso-pegasus-spyware .
10. Nina Lakhani, “NSO Müşterilerinin Potansiyel Hedefleri Arasında Meksika Başkanına Bağlı Elli Kişi,” Guardian, 19 Temmuz 2021.
11. Bill Marczak ve diğerleri, “The Kingdom Comes to Canada: How Saudi-Linked Digital Casusluk Kanada Topraklarına Ulaştı,” Citizen Lab, 1 Ekim 2018; Sheelah Kolhatkar, “McKinsey’s Work for Saudi Arabia-highlights-its-for-saudi-arabia-highlights-its-, New Yorker, 1 Kasım 2018, “McKinsey’s Work for Saudi Arabia-highlights- its- tatsız-karışıklıkların tarihi .
12. Leo Schwartz, “Önemli Bir Halkla İlişkiler Firması Honduras Seçimlerinden Önce Dezenformasyon Yayıyor, Yeni Soruşturma Ortaya Çıkıyor,” Rest of World, 29 Ekim 2021, https://restofworld.org/2021/politik-pr-firm-desinformation- honduras-seçimleri .
13. Ora John Reuter ve David Szakonyi, “Online Social Media and Political Awareness in Authoritarian Regimes,” British Journal of Political Science 45 (Ocak 2015): 29-51.
14. Dana M. Moss, “Transnational Repression, Diaspora Mobilization, and the Case of the Arab Spring,” Social Problems 63, no. 4 (2016): 480–98; Nate Schenkkan ve Isabel Linzer, “Out of Sight, Not Out of Reach: Understanding Transnational Repression,” Freedom House, 2021, https://freedomhouse.org/it/node/3884 ; Fiona B. Adamson, “Devlet Dışı Otoriterlik ve Diaspora Siyaseti,” Global Networks 20 (Ocak 2020): 150-69. Ayrıca bkz. Marcus Michaelsen, “Silencing Across Borders: Transnational Repression and Digital Threats Against Exiled Dissidents from Egypt, Suriye ve Iran,” Hivos Raporu, 2020, https://hivos.org/assets/2020/02/SILENCE-ACROSS-BORDERS -Marcus-Michaelsen-Hivos-Report.pdf; “Uzakta, Çok Yakın: İran’da Ulusötesi Aktivizm, Dijital Gözetim ve Otoriter Kontrol,” Gözetim ve Toplum 15, no. 3-4 (2017): 465-70; ve “The Digital Transnational Repression Toolkit and Its Silencing Effects,” Freedom House Özel Raporu, 2020, https://freedomhouse.org/ar/node/3609 .
15. Lennart Maschmeyer, “ Why Cyber War Is Subversive ve How That Limits Its Strategic Value,” War on the Rocks, 17 Kasım 2021, https://warontherocks.com/2021/11/why-cyber-war-is- yıkıcı-ve-nasıl-bu-stratejik-değerini sınırlar . Maschmeyer’in “siber yıkım” analizi, dar bir şekilde bilgisayar korsanlığına odaklanır ve sınırlarını önerir. Analizim daha geniş ve farklı bir sonuca varıyor.
16. Lennart Maschmeyer, “The Subversive Trilemma: Why Siber Operasyonlar Beklentilerin Gerisinde Kalıyor,” International Security 46 (Sonbahar 2021): 51–90.
17. Michael Lewis, Flash Boys: Bir Wall Street İsyanı (New York: Norton, 2014).
18. Jane Mayer, Kara Para: Radikal Sağın Yükselişinin Arkasındaki Milyarderlerin Gizli Hikayesi (New York: Anchor, 2017).
19. Catherine Belton, Putin’in Halkı: KGB Rusya’yı Nasıl Geri Alıp Sonra Batıyı Aldı (New York: Farrar, Straus ve Giroux, 2020).
20. Sam Cooper, Kasıtlı Körlük: Bir Narcos, Tycoons ve ÇKP Ajanları Ağı Batı’ya Nasıl Sızdı (Toronto: Optimum, 2021).
21. Alexander A. Cooley ve John Heathershaw, Sınır Tanımayan Diktatörler: Orta Asya’da Güç ve Para (New Haven: Yale University Press, 2017).
22. DJ Pangburn, “How a Spyware-Hunting PhD Student Foiled a Private Spy Over Lunch”, Fast Company, 4 Şubat 2019, www.fastcompany.com/90298293/how-spyware-sleuths-citizen-lab-foiled-a- özel casus .
23. Adam Entous ve Ronan Farrow, “Private Mossad for Hire,” New Yorker, 11 Şubat 2019, www.newyorker.com/magazine/2019/02/18/private-mossad-for-hire .
24. Joseph Cox, “Google, Müslüman Namaz Uygulaması Kullanıcı Verilerini Satan Konum Verisi Aracısını Kicks,” Vice, 2 Eylül 2021, www.vice.com/en/article/dy8eba/google-predicio-ban-muslim-prayer-app .
25. Bill Marczak ve diğerleri, “Running in Circles: Uncovering the Clients of Cyberespionage Firm Circles,” Citizen Lab, 1 Aralık 2020, https://citizenlab.ca/2020/12/running-in-circles-uncovering-the -siber-casusluk-firma-çevrelerinin-müşterileri .
26. Bill Marczak ve diğerleri, “FORCEDENTRY: NSO Group iMessage Zero-Click Exploit Captured in the Wild,” Citizen Lab, 13 Eylül 2021, https://citizenlab.ca/2021/09/forcedentry-nso-group-imessage -sıfır-tık-sömürü-yakalanmış-vahşi doğada .
27. Bill Marczak ve diğerleri, “Cyberbit’te Şampiyonluk: Yeni Ticari Casus Yazılımlarla Hedeflenen Etiyopyalı Muhalifler.” CitizenLab, 6 Aralık 2017, https://citizenlab.ca/2017/12/champing-cyberbit-ethiopian-dissidents-targeted-commercial-spyware .
28. Jonathan Corpus Ong ve Jason Vincent A. Cabañes, “Architects of Networked Dezenformation: Behind the Scenes of Troll Accounts and Fake News Production in the Philippines,” Communication Department Fake Publication Series, University of Massachusetts–Amherst, 2018, https:/ /scholarworks.umass.edu/communication_faculty_pubs/74 . Ayrıca bkz. Muyi Xiao, Paul Mozur ve Gray Beltran, “Buying Influence: How China Manipulates Facebook and Twitter,” New York Times, 20 Aralık 2021.
29. Samantha Bradshaw, Hannah Bailey ve Philip N. Howard, “Industrialized Dezenformation: 2020 Global Inventory of Organize Social Media Manipulation,” Hesaplamalı Propaganda Araştırma Projesi, Oxford Üniversitesi, 2020, https://demtech.oii.ox.ac. uk/wp-content/uploads/sites/127/2021/01/CyberTroop-Report-2020-v.2.pdf .
30. Craig Timberg ve Elizabeth Dwoskin, “Washington Firması Venezuela, Bolivya ve Meksika’da Sahte Facebook Hesapları Çalıştırdı, Rapor Bulundu,” Washington Post, 4 Eylül 2020.
31. Manuel Meléndez-Sánchez, “Latin America Erupts: Millennial Authoritarianism in El Salvador,” Journal of Democracy 32 (Temmuz 2021): 19–32.
32. John Scott-Railton ve diğerleri, “Torogoz Projesi: Pegasus Spyware ile El Salvador’da Medya ve Sivil Toplumun Kapsamlı Hacklenmesi,” Citizen Lab, 12 Ocak 2022, https://citizenlab.ca/2022/01/project- torogoz-kapsamlı-hacking-media-civil-society-el-salvador-pegasus-spyware .
33. Ronen Bergman ve Mark Mazzetti, “Dünyanın En Güçlü Siber Silahının Savaşı”, New York Times, 31 Ocak 2022.
34. Larry Diamond, “Karşılaştırmalı Perspektifte Demokratik Gerileme: Kapsam, Yöntemler ve Nedenler” Demokratikleşme 28, no. 1 (2021): 22-42.
35. John Scott-Railton ve diğerleri, “Pervasız VII: NSO Grubunun Casus Yazılımıyla Hedeflenen Kartel Bağlantılı Öldürmede Öldürülen Gazetecinin Karısı,” Citizen Lab, 20 Mart 2019, https://citizenlab.ca/2019/03/nso -casus yazılım-öldürülen-gazeteciler-eşi .
36. Marcus Michaelsen, “Dijital Çağda Çıkış ve Ses: İran’ın Sürgündeki Aktivistleri ve Otoriter Devlet,” Globalizations 15, no. 2 (2018): 248–64; Noura Al-Jizawi ve diğerleri., “Psikolojik ve Duygusal Savaş: Kanada’da Dijital Ulusötesi Baskı,” Citizen Lab Research Report No. 151, Toronto Üniversitesi, Mart 2022, https://citizenlab.ca/2022/03/psychological- duygusal-savaş-dijital-ulusötesi-baskı-kanada .
37. Uluslararası Af Örgütü, “Riskli İşletmeler: Önde Gelen Girişim Sermayesi Şirketleri Teknolojiye Yatırım Yaparken İnsan Haklarını Nasıl Göz ardı ediyor,”2021, www.amnesty.org/en/documents/doc10/4449/2021/en .
38. John Scott-Railton ve diğerleri, “Dark Basin: Uncovering a Massive Hack-For-Hire Operation,”Citizen Lab,9 Haziran 2020, https://citizenlab.ca/2020/06/dark-basin-uncovering- a-kiralama için büyük bir hack operasyonu .
Telif hakkı © 2022 Ulusal Demokrasi Vakfı ve Johns Hopkins University Press
