Ortadoğu’da Yeni Dengeler, Araplar, İslamcılar, İsrail ve Türkiye

Ukrayna krizi ile birlikte, dünyanın dikkati Avrasya’ya yöneldi. Rusya Özel Kuvvetleri geçtiğimiz günlerde Kırım’ı bilfiil işgal etti. Batı ülkeleri, Ukrayna’yı kurtarmak için var gücüyle çalışıyor. Avrupa Birliği 11 Milyar Avro yardım kararı alırken, IMF de 3 Milyar Dolar kredi sözü Verdi.

Bu arada Ortadoğu, dünya gündeminden uzaklaştı. ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi’nden vazgeçmesi ve Müslüman Kardeşler’e olan desteğini sonlandırması üzerine bölgedeki dengeler altüst olmuştu. Bu sebeple, sessiz sedasız yeni dengeler kuruluyor. Her ülke kendi çıkarlarına uygun planlar yapıyor.

Tunus’ta, İslamcı hareketlerin yönetimdeki etkinliği azaldı. Tunus Hükümeti, Eski Diktatör Zeynel Abidin Bin Ali’nin 2011’de Suudi Arabistan’a kaçarken hazineden çaldığı 35 Milyar Dinar’ı geri almak için harekete geçti.

İran’da, Zarrab’ın patronu olduğu belirtilen Babak Zanjani tutuklandı. İran Hükümeti, Zanjani’nin yaklaşık 14 Milyar dolarlık mal varlığını belirledi. İran Meclisi’ndeki bir Kürt Milletvekili, başkenti Mahabad olan bir Kürt Vilayeti kurulmasını teklif etti. Ancak İranlı Türkler bu teklife şiddetle karşı çıktılar.

Bahreyn’de, İran yanlısı gruplar Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne karşı gösterilerine devam ediyor. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ise Müslüman Kardeşler’e karşı yeni bir İslamcı Cemaat kurmaya çalışıyor. İçlerinde Mısır Ezher Şeyhi’nin de bulunduğu 250 civarında Arap âlimi, bölgede şiddete karşı olan ılımlı bir İslam Cemaati oluşturulması için forum düzenliyor. Bilindiği gibi Emirlikler ve Suudiler, Mısır’daki askeri darbeyi desteklemişler ve Müslüman Kardeşler’i terör listelerine almışlardı.

Katar, diğer Körfez Ülkeleri’nde farklı bir yol izliyor. Müslüman Kardeşler ile irtibatını kesmedi ve Hamas Siyasi Büro Şefi Halid Meşal’in ülkeden ayrılmasına razı olmadı. Bu yüzden Suudi Arabistan, Bahreyn ve B.A.E. Katar’daki büyükelçilerini geri çekmişlerdi.

Hamas Siyasi Büro Şefi Halid Meşal, -Türkiye’nin de ricası üzerine- Suriye krizinden önce Şam’dan ayrıldığı için şu anda sahipsiz durumda. Hamas, eskiden olduğu gibi İran ile ilişkilerini yeniden güçlendirmeye çalışıyor.

Lübnan’da bulunan ve Suriye’yi destekleyen Hizbullah da, Sünni İslamcı örgütlerle yeniden barış yolları arıyor.

İsrail, Suriye’de bir süre daha Esad’ı desteklemeye devam edecek. Çünkü Esad’ın bugün devrilmesi durumunda İsrail-Suriye sınırının kontrolü (Golan ve Kunaytra) Nusra Cephesi’ne geçecek. Bu yüzden İsrail, Şam ve çevresinde Esad yönetiminin devam etmesini çıkarlarına uygun görüyor. Buna karşılık Kuzey Suriye’de PKK yanlılarının ve İslamcı grupların buralarda federasyonlar kurmasına olumlu bakıyor. Özellikle Rusya’nın Lazkiye ve Tartus limanlarından çıkarılması için ABD ve Batı ülkeleri ile işbirliğini sürdürüyor. Mossad ile Fransız Gizli Servisi (DGSE), Türkiye ve Kuzey Suriye’deki Suriyeli Muhalifler arasında para karşılığı önemli faaliyetler yürütüyor.

Ortadoğu’daki en önemli gelişmelerden biri de İsrail – Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi. Obama-  Erdoğan görüşmesinde gündeme gelen bu çalışma ile İsrail, Kıbrıs ve Türkiye, Akdeniz doğalgazının çıkarılması ve pazarlanması konusunda ortak hareket edecekler. Yaklaşık 400 Milyar dolarlık doğalgaz rezervinin pazarlanması için ABD’den Noble Enerji, İsrail’den Delek Grubu ve Türkiye’den Turcas, Zorlu, Çalık ve Enka Enerji ortak çalışacaklar.

Paylaş / Share

Abdullah Manaz

Author, Researcher, Strategist, Producer, Director